بارگاه امام مهربانی‌ها در دنیای واقعیت مجازی

علیرضا وفایی‌نیا| مفهوم واقعیت مجازی (VirtualReality) در ساده‌ترین تعریفش عبارت است از شبیه‌سازی دنیایی جدا از واقعیت که به کاربر اجازه می‌دهد وارد فضایی متفاوت از محیط اطرافش شود و به تجربه دل‌خواه بپردازد. واقعیت مجازی درواقع محیطی است که رایانه‌ای به‌وجود می‌آید و شباهت بسیاری از لحاظ ابعاد تصویری و صدا به واقعیت ملموس و دنیای واقعی دارد. معروف‌ترین دستگاه‌هایی که از این فناوری استفاده می‌کنند، هدست‌های واقعیت مجازی هستند که برای بازی‌های رایانه‌ای و دیدن فیلم استفاده می‌شوند.

 اما در سال‌های گذشته شاهد استفاده‌های دیگری هم از این فناوری بوده ایم. یکی از آن‌ها امکان زیارت مجازی و رفتن به مکان‌های زیارتی از فاصله‌های بسیار دور است. درواقع، زیارت مجازی از زمانی بیشتر مورد استقبال مردم قرار گرفت که دنیا با شیوع کرونا روبه‌رو شد. در آن روزها، مردم از فضای مجازی استقبال کردند.

 البته پیش از کرونا در آستان‌قدس‌رضوی درباره حرم مجازی فعالیت‌هایی شروع شد و در پلتفرم‌های مختلف به‌گونه‌ای که مخاطب به‌آسانی استفاده کند، فضای حرم و زیارت مجازی در اختیار زائران رضوی گذاشته شده بود. این درحالی است که با بیشترشدن استقبال مردم از این فناوری‌ها، اداره رسانه‌های نوین و فضای مجازی آستان‌قدس‌رضوی توسعه پلتفرم واقعیت مجازی زیارت از حرم رضوی به‌نشانی Haramvr.ir را آغاز کرد؛ برنامه‌ای که برخلاف خیلی از تجربه‌های این فناوری، برای استفاده از آن هیچ نیازی به عینک‌های مخصوص واقعیت مجازی نخواهید داشت.

زیارت در بستر فناوری

با ورود به برنامه، اولین چیزی که مشاهده خواهید کرد، تصویری کلی از حرم‌مطهررضوی و بخش‌های مختلف آن است. اینجا می‌توانید با انتخاب از بین 10محل، یعنی روضه منوره، صحن غدیر، صحن جمهوری، صحن جامع رضوی، صحن قدس، صحن گوهرشاد، صحن انقلاب، صحن کوثر، صحن آزادی و صحن امام‌حسن(ع) به هرکدام از آن‌ها وارد شوید و به‌صورت مجازی از آن‌ها بازدید کنید. نکته جالب اینجاست که با انتخاب هرکدام، فقط عکسی 360درجه از آن‌ها به شما نمایش داده نمی شود، بلکه می‌توانید کامل در آن‌ها راه بروید و در حین راه‌رفتن، به هر طرف که می‌خواهید نگاه کنید.

با انتخاب از بین 10محل، یعنی روضه منوره، صحن غدیر، صحن جمهوری، صحن جامع رضوی، صحن قدس، صحن گوهرشاد، صحن انقلاب، صحن کوثر، صحن آزادی و صحن امام‌حسن(ع) به هرکدام از آن‌ها وارد شوید

 می‌توانید علاوه بر این بخش، در همان نقشه کلی اولین صفحه سامانه، محل قرارگرفتن مراکز علمی و آموزشی موجود در حرم رضوی، کفشداری‌ها و ورودی پارکینگ‌های حرم را نیز مشاهده کنید. از دیگر قابلیت‌های این پلتفرم واقعیت مجازی امکان مسیریابی پیشرفته در حرم منور رضوی است. برای این کار، در همان صفحه اصلی بخش «مسیریابی پیشرفته» را انتخاب کنید و پس از آن محلی را که می‌خواهید به آنجا بروید، مشخص کنید. بلافاصله بهترین مسیری که می‌توانید برای رسیدن به مقصد طی کنید، به شما نمایش داده می‌شود.

همراه با تاریخ رضوی

یکی از امکانات جالب دیگری که در سامانه واقعیت مجازی حرم‌مطهررضوی گنجانده شده است، امکان بازدید از موزه آستان‌قدس‌رضوی است. موزه آستان‌قدس‌رضوی از پیشینه پایداری به‌قدمت مضجع شریف و تابناک امام‌هشتم(ع) برخوردار است. هدف از ایجاد این مرکز فرهنگی در آستان ملکوتی امام‌رضا(ع)، نمایش آثار قدیمی حرم‌مطهر و اماکن متبرکه و همچنین نمونه‌هایی از آثار نفیسی است که در طول زمان از سوی علاقه‌مندان به اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) به بارگاه ملکوتی این امام همام تقدیم شده است. 

عشق و ارادت شیعیان به ساحت منور حضرت ثامن‌الحجج(ع) اساسی‌ترین عامل وقف و اهدای اشیای گران‌بها و نادر به این مکان مقدس به‌شمار می‌رود. برای بازدید از این مرکز، می‌توانید در سامانه واقعیت مجازی حرم‌مطهررضوی به بخش «موزه مجازی» وارد شوید. این بخش به چهار دسته تقسیم شده است.

 بخش اول شامل آثار اهدایی رهبر معظم انقلاب به موزه رضوی است. بخش دوم به آثار اهدایی استاد فرشچیان به موزه آستان‌قدس‌رضوی مربوط است. بخش نسخ خطی و قرآنی سومین قسمت موزه مجازی را تشکیل داده است و چهارمین قسمت به فرش‌های نفیس و منسوجاتی مربوط است که در موزه آستان‌قدس‌رضوی نگهداری می‌شوند.

بومی‌سازی فناوری هوش مصنوعی

در روند شکل‌گیری پلتفرم حرم مجازی، گروه سازنده از بیش از 600 هزار فریم عکس متنوع که از بخش‌های مختلف حرم‌رضوی گرفته شده، استفاده کرده است. عکس‌ها به مدل سه‌بعدی تبدیل شده‌اند و مدل‌های طراحی‌شده برای انجام این پروژه بهینه شده است. بهینه‌سازی در حدی اجرا شد که حرم مجازی به‌خوبی در تلفن‌همراه هم در دسترس کاربران قرار بگیرد.

 در بخش برنامه‌نویسی این سامانه از زبان برنامه‌نویسی سی‌شارپ استفاده شده و همه پروژه با استفاده از موتور گرافیکی یونیتی ساخته شده است. در حین گشت‌وگذار در صحن‌ها، شاهد شخصیت‌های مختلفی خواهید بود که هوش مصنوعی آن‌ها برپایه مدل‌های بومی طراحی شده است. همچنین هوش مصنوعی به‌کارگرفته‌شده در این پلتفرم قابلیت ایجاد فضای شب یا روز را دارد. علاوه بر آن، پرنده‌ها و کبوترهای حرم نیز که حس خوبی به زائران می‌دهند، در حرم مجازی مدل‌سازی شده‌اند.